Szpinak baby, warzywny i nowozelandzki – czym się różnią?
Szpinak to jedno z najbardziej rozpoznawalnych warzyw liściastych, obecne na stołach całego świata. Jednak mało kto wie, że pod pojęciem szpinak kryje się kilka różnych gatunków. W Polsce najczęściej spotykamy trzy odmiany: szpinak baby, szpinak warzywny i szpinak nowozelandzki. Każdy z nich ma nieco inne cechy – w smaku, wyglądzie i zastosowaniu kulinarnym.
Szpinak baby to młode listki klasycznego szpinaku warzywnego zbierane przed osiągnięciem pełnej dojrzałości. Charakteryzuje się delikatnym smakiem i miękką strukturą, dlatego często wykorzystywany jest do sałatek i dań serwowanych na zimno. Jego jasnozielone liście są niewielkie, gładkie i bardzo przystępne dla osób, które nie przepadają za intensywnym, szpinakowym posmakiem.
Szpinak warzywny (Spinacia oleracea) to klasyczna wersja tej rośliny uprawiana od wieków w Europie i Azji. Jego liście są większe, ciemniejsze i bardziej mięsiste niż w przypadku odmiany baby. Gotowany lub duszony ujawnia swój wyraźny smak, idealnie komponując się z czosnkiem, śmietaną, jajkami czy serem feta.
Szpinak nowozelandzki (Tetragonia tetragonioides) to prawdziwa egzotyka. Choć nazywany jest szpinakiem, botanicznie nie ma z nim wiele wspólnego. Wywodzi się z rejonów Australii i Oceanii. Jego liście są grubsze, bardziej mięsiste i raczej kanciaste w porównaniu do typowego szpinaku. Roślina jest ciepłolubna, przez co doskonale rośnie w miesiącach letnich, nawet podczas upałów – w przeciwieństwie do zwykłego szpinaku, który preferuje chłodniejsze warunki.
Czy można jeść szpinak na surowo?
Jedno z częstszych pytań wśród konsumentów dotyczy tego, czy szpinak nadaje się do spożycia na surowo. Odpowiedź brzmi: tak, ale… zależy to od odmiany i od przygotowania.
Szpinak baby to idealny kandydat do spożywania na surowo. Jego młode listki mają łagodny smak i świetnie komponują się z oliwą z oliwek, serem kozim, pomidorami suszonymi czy orzechami. Jest także popularny w sokach, smoothie i sałatkach jako źródło witamin i żelaza.
Szpinak warzywny po pełnym wzroście może być zbyt włóknisty i gorzkawy, więc rzadziej jada się go w stanie surowym. Jeśli jednak liście są młode, również można dodać je do sałatek – najlepiej po dokładnym umyciu i osuszeniu.
Szpinak nowozelandzki z kolei, mimo grubych i mięsistych liści, także nadaje się do jedzenia na surowo. Warto jednak pamiętać, by listki delikatnie rozetrzeć lub pokroić – wówczas łatwiej przyswajalne są zawarte w nich składniki odżywcze, a sam smak staje się bardziej wyważony.
Jak przyrządzić szpinak – sprawdzone sposoby
Szpinak można przyrządzić na wiele smakowitych sposobów, w zależności od odmiany i gustu. Oto kilka sprawdzonych technik, dzięki którym wyciągniesz z niego pełnię aromatu i wartości odżywczych.
- Blanszowanie – szczególnie polecane przy większych liściach szpinaku warzywnego. Wrzuć umyte liście na kilkanaście sekund do wrzątku, potem przełóż do zimnej wody. Zachowają intensywny kolor, a jednocześnie zmiękną i staną się łagodniejsze w smaku.
- Duszony z czosnkiem – klasyczne danie, w którym szpinak dusimy na maśle z dodatkiem czosnku. Idealnie pasuje jako dodatek do mięsa, ryb lub jajek.
- Szpinak ze śmietaną – po zblanszowaniu lub podduszeniu, dodaj śmietanę (lub jogurt grecki), startą gałkę muszkatołową i sól. Gotuj na wolnym ogniu, aż uzyskasz gładką konsystencję sosu.
- Szpinak w cieście – z dodatkiem sera feta lub ricotty i przypraw możesz nadziać nim ciasto filo lub francuskie. Idealny pomysł na słoną przekąskę lub lunch.
- W koktajlach i smoothie – odmiany baby i nowozelandzki świetnie sprawdzą się w zielonych koktajlach z bananem, jabłkiem czy ananasem. Idealne źródło chlorofilu i błonnika.
Szpinak – wartości odżywcze i właściwości prozdrowotne
Nie bez powodu szpinak cieszy się renomą superfoods. To prawdziwa bomba witamin i minerałów zawartych w liściach o stosunkowo niskiej kaloryczności (ok. 23 kcal na 100 g). Czego możemy się spodziewać, włączając go do diety?
- Witamina K – kluczowa dla prawidłowego krzepnięcia krwi i zdrowych kości.
- Witamina A (beta-karoten) – wspiera wzrok i odporność.
- Kwas foliowy – niezwykle ważny dla kobiet w ciąży i przy planowaniu rodziny.
- Żelazo – chociaż niehemowe (gorzej przyswajalne), w połączeniu z witaminą C stanowi solidne źródło tego pierwiastka.
- Antyoksydanty – takie jak luteina i zeaksantyna chronią komórki przed wolnymi rodnikami i wspierają zdrowie oczu.
Szpinak działa przeciwzapalnie, wspiera układ krążenia, obniża poziom cholesterolu i cukru we krwi. Regularne spożywanie może również poprawiać przemianę materii i kondycję skóry.
Najczęstsze pytania o szpinak w wyszukiwarce Google
Wśród internautów temat szpinaku budzi wiele pytań. Oto najpopularniejsze z nich – wraz z odpowiedziami!
- Czy szpinak szkodzi? – Generalnie nie. Ale należy uważać na osoby z problemami nerkowymi, ponieważ szpinak zawiera szczawiany, które mogą sprzyjać tworzeniu się kamieni nerkowych.
- Co pasuje do szpinaku? – Doskonale łączy się z czosnkiem, serem (feta, kozi, parmezan), śmietaną, cytryną, jajkiem, orzechami i mięsami, np. kurczakiem czy łososiem.
- Dlaczego szpinak gorzknieje? – Starsze liście szpinaku warzywnego mogą być gorzkie. Obróbka cieplna łagodzi ten smak, podobnie jak dodatek kwasu (cytryna, ocet).
- Ile szpinaku dziennie można jeść? – W rozsądnych ilościach – np. garść dziennie – nie ma przeciwwskazań. Przy większym spożyciu przez wiele dni z rzędu warto zachować umiar ze względu na szczawiany.
- Jaka jest różnica między szpinakiem baby a zwykłym? – Główna różnica to wiek zbioru. Baby to młode listki, delikatne i słodkawe w smaku. Zwykły – większy, intensywniejszy i bardziej włóknisty.
Żaneta Wieczorek – redaktorka portalu CK-Mag.pl, specjalizująca się w tematyce lifestyle, relacji i współczesnych trendów. W tekstach łączy kobiecą intuicję z dziennikarską dociekliwością, zawsze szukając tego, co naprawdę ważne, choć często ukryte między wierszami codzienności. Pisze lekko, ale z treścią – o tym, co porusza, bawi, inspiruje i zmusza do refleksji. Zafascynowana ludźmi i ich historiami, nie boi się tematów trudnych ani tych z przymrużeniem oka.
