Czy picie kawy na czczo szkodzi zdrowiu?
Picie kawy zaraz po przebudzeniu, jeszcze przed śniadaniem, to codzienny rytuał dla milionów ludzi na całym świecie. Dla niektórych to wręcz święty moment: pierwszy łyk aromatycznego napoju stawia ich na nogi i pomaga rozpocząć dzień z energią. Ale czy kawa na czczo to rzeczywiście dobry wybór? Czy może szkodzić zdrowiu? W tym artykule rozwiewamy najczęstsze wątpliwości i przyglądamy się faktom naukowym.
Jak kawa wpływa na żołądek o poranku?
Kiedy pijesz kawę na pusty żołądek, stymulujesz wydzielanie się kwasów żołądkowych. I choć kawa naturalnie zwiększa produkcję kwasu solnego, to u osób z wrażliwym przewodem pokarmowym może to prowadzić do problemów trawiennych, takich jak zgaga, refluks czy wzdęcia. Kwas na pustym żołądku nie ma czego trawić, co może skutkować podrażnieniem jego śluzówki.
Jednak warto zaznaczyć, że reakcja organizmu na kawę jest bardzo indywidualna. Osoby o mocnym żołądku mogą nie odczuwać żadnych negatywnych skutków, nawet jeśli sięgają po filiżankę espresso na czczo codziennie.
Wpływ kawy na poziom kortyzolu – hormon stresu rano
Wiele badań wykazuje, że rano poziom kortyzolu – hormonu odpowiedzialnego za pobudzenie organizmu – jest naturalnie podniesiony. Dzieje się tak między innymi około godziny 8:00. Picie kawy w tym czasie może zakłócać naturalny rytm dobowy produkcji kortyzolu, co z czasem może prowadzić do zmniejszonej efektywności działania zarówno kawy, jak i samego kortyzolu.
Dlatego niektórzy eksperci zalecają, by z poranną kawą wstrzymać się przynajmniej do drugiej godziny po przebudzeniu. Wtedy kawa działa bardziej skutecznie, a jednocześnie mniej ingeruje w hormonalną homeostazę organizmu.
Czy kawa wypita na czczo przyspiesza metabolizm?
Wiele osób liczy na to, że filiżanka kawy przed śniadaniem pomoże im rozkręcić przemianę materii i spalić więcej kalorii w ciągu dnia. Kofeina rzeczywiście ma działanie termogeniczne, co oznacza, że może chwilowo przyspieszyć metabolizm i zwiększyć spalanie tłuszczu.
Jednak efekt ten jest zazwyczaj krótkotrwały i u większości osób nie wystarczy, by znacząco wpłynąć na masę ciała. Co więcej, picie kawy bez śniadania może prowadzić do spadku poziomu cukru we krwi, co skutkuje nagłym uczuciem głodu, rozdrażnieniem, a czasem nawet zawrotami głowy.
Kawa a poziom cukru we krwi – dlaczego to ważne?
Kiedy pijesz kawę, organizm reaguje na kofeinę. U niektórych osób może to prowadzić do niewielkiego wzrostu poziomu glukozy we krwi, nawet bez spożywania posiłku. To szczególnie istotne u osób z insulinoopornością lub cukrzycą, które mogą odczuć większe huśtawki poziomu cukru przy porannej kawie bez jedzenia.
Aby zminimalizować takie ryzyko, zaleca się spożywanie małego śniadania przed kawą lub picie jej razem z posiłkiem. Wówczas organizm lepiej reguluje stężenie cukru, a kofeina ma mniejsze szanse zaburzyć równowagę glikemiczną.
Kawa na czczo a nerwowość i drżenie rąk
Wiele osób zauważa, że kawa wypita na pusty żołądek bardziej „uderza do głowy” – powoduje uczucie lęku, niepokoju, przyspieszone bicie serca czy drżenie rąk. To efekt szybszego wchłaniania się kofeiny do krwiobiegu bez obecności innych składników odżywczych, które mogłyby spowolnić ten proces.
Dlatego szczególnie osoby wrażliwe na kofeinę powinny unikać picia kawy na czczo, gdyż organizm znacznie silniej odczuwa jej stymulujące działanie. Jeśli zauważasz u siebie takie objawy, warto rozważyć picie kawy dopiero po pierwszym posiłku.
Alternatywy dla kawy na czczo – co pić rano zamiast?
Jeśli jesteś wielbicielem rytuału picia ciepłego napoju o poranku, ale chcesz ograniczyć picie kawy na pusty żołądek, wypróbuj alternatywy. Doskonale sprawdza się ciepła woda z cytryną, która nawadnia i wspomaga trawienie bez stymulowania kwasu żołądkowego.
Inną opcją jest herbata ziołowa, np. mięta, rumianek czy melisa – działają łagodząco na układ pokarmowy i mogą być dobrym zamiennikiem dla osób wrażliwych na kofeinę. Yerba mate czy kawa zbożowa to również interesujące alternatywy, zwłaszcza jeśli zależy Ci na zachowaniu porannego rytuału.
Picie kawy bez śniadania w diecie intermittent fasting – czy to bezpieczne?
Coraz więcej osób stosuje dietę intermittent fasting (IF), czyli tzw. post przerywany, w ramach którego przez określoną część dnia nie spożywa się żadnych kalorii. W tym kontekście kawa bez dodatków (czarna, bez cukru i mleka) jest jednym z nielicznych napojów dozwolonych podczas fazy postu.
Dla większości zdrowych osób picie czarnej kawy w czasie postu nie będzie szkodliwe i nie przerywa procesu autofagii, czyli „sprzątania” komórkowego zachodzącego podczas postu. Warto jednak obserwować reakcję organizmu – jeśli pojawią się objawy złego samopoczucia, to znak, że warto przemyśleć poranny rytuał.
Kto powinien unikać kawy na czczo?
Choć nie ma uniwersalnej odpowiedzi, czy kawa na czczo jest dobra czy zła, są grupy osób, które powinny szczególnie uważać. Należą do nich:
- osoby z wrzodami żołądka lub nadkwaśnością,
- osoby z refluksem żołądkowo-przełykowym,
- cierpiący na zespół jelita drażliwego (IBS),
- osoby z insulinoopornością lub cukrzycą,
- kobiety w ciąży (ze względu na ograniczenie spożycia kofeiny).
W takich przypadkach warto poradzić się lekarza lub dietetyka, zanim zdecydujesz się włączyć kawę do porannego rytuału na pusty żołądek.
Żaneta Wieczorek – redaktorka portalu CK-Mag.pl, specjalizująca się w tematyce lifestyle, relacji i współczesnych trendów. W tekstach łączy kobiecą intuicję z dziennikarską dociekliwością, zawsze szukając tego, co naprawdę ważne, choć często ukryte między wierszami codzienności. Pisze lekko, ale z treścią – o tym, co porusza, bawi, inspiruje i zmusza do refleksji. Zafascynowana ludźmi i ich historiami, nie boi się tematów trudnych ani tych z przymrużeniem oka.
