Minimalna stawka godzinowa 2024 – ile wynosi aktualnie?
W 2024 roku temat minimalnej stawki godzinowej wzbudza duże zainteresowanie nie tylko wśród pracowników, ale także pracodawców, freelancerów oraz osób zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia. Powodem jest fakt, że obecny rok przynosi aż dwie zmiany wysokości stawki minimalnej – pierwsza miała miejsce w styczniu, druga obowiązuje od lipca.
Od 1 stycznia 2024 roku minimalna stawka godzinowa wynosiła 27,70 zł brutto. Od 1 lipca 2024 roku została ona podwyższona do poziomu 28,10 zł brutto. Podwyżka ta wynika z zapisów w rozporządzeniu Rady Ministrów, które przewidywało dwa etapy wzrostu płacy minimalnej ze względu na prognozowaną inflację.
Dlaczego minimalna stawka godzinowa wzrasta dwa razy w roku?
Odkąd w 2017 roku wprowadzono w Polsce minimalną stawkę godzinową dla wybranych form zatrudnienia, jej coroczne aktualizowanie stało się stałym elementem polityki regulacji rynku pracy. Jednak podwójne podwyżki w ciągu roku mają miejsce tylko w szczególnych przypadkach.
Prawo przewiduje, że jeśli prognozowana inflacja ma przekroczyć 5%, wówczas rząd ma obowiązek dwukrotnego podniesienia minimalnego wynagrodzenia – raz w styczniu i drugi raz w lipcu danego roku. Takie rozwiązanie ma na celu zabezpieczenie realnej siły nabywczej pracowników w warunkach rosnących cen.
W przypadku 2024 roku wysoka inflacja, której skutki odczuwalne są w niemal każdej dziedzinie życia, przesądziła o wprowadzeniu dwóch zmian minimalnej stawki godzinowej.
Kogo obowiązuje minimalna stawka godzinowa?
Minimalna stawka godzinowa nie dotyczy wszystkich osób obecnych na rynku pracy. Obejmuje ona głównie tych pracowników, którzy nie są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, a zamiast tego wykonują usługi w ramach tzw. umów cywilnoprawnych – przede wszystkim umowy zlecenia oraz umowy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o zleceniu.
Do grupy objętej minimalną stawką należą m.in.:
- pracownicy agencji ochrony,
- osoby wykonujące prace opiekuńcze,
- freelancerzy pracujący w oparciu o zlecenia,
- studenci i osoby młode dorabiające poza etatem,
- osoby samozatrudnione, ale świadczące usługi na podstawie zleceń,
- pracownicy firm zajmujących się usługami czasowymi.
Warto wiedzieć, że minimalna stawka godzinowa nie obowiązuje w przypadku umów o dzieło, a także kontraktów menedżerskich czy innych form samozatrudnienia niezwiązanych z wykonywaniem zleceń.
Minimalna stawka godzinowa netto – ile trafia „na rękę”?
Dla wielu osób najważniejszym pytaniem jest, ile realnie otrzymają za godzinę pracy po potrąceniu składek i podatków. W 2024 roku od stawki brutto w wysokości 28,10 zł należy odliczyć składki na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczkę na podatek dochodowy, jeśli zleceniobiorca nie jest zwolniony z ich opłacania.
W przypadku osoby, dla której umowa zlecenie stanowi jedyne źródło dochodu i która nie korzysta z ulg podatkowych, stawka netto wynosi około 21–22 zł za godzinę. W praktyce wysokość tej kwoty może różnić się w zależności od m.in. wieku pracownika, statusu studenta, czy formy zatrudnienia (pełny ZUS, zwolnienia itp.).
Minimalna stawka godzinowa dla studentów – czy mają wyjątki?
Studenci w Polsce cieszą się z uprzywilejowanej pozycji pod względem składek ZUS. Jeżeli osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia jest studentem do 26. roku życia i ma status ucznia, pracodawca nie odprowadza od jej wynagrodzenia składek na ubezpieczenia społeczne. Oznacza to w praktyce, że otrzymuje pełną stawkę brutto jako kwotę netto.
Innymi słowy, jeśli student pracuje w lipcu 2024 na umowę zlecenia objętą minimalną stawką, może liczyć na wypłatę pełnych 28,10 zł za godzinę, bez żadnych potrąceń. To sprawia, że praca sezonowa i wakacyjna staje się dla młodych pracowników szczególnie atrakcyjna.
Minimalna stawka a faktura – co z samozatrudnionymi?
Osoby prowadzące działalność gospodarczą zwykle nie są objęte minimalną stawką godzinową. Są jednak sytuacje, kiedy będą one również podlegać tym przepisom. Dotyczy to przypadków, w których osoba wykonuje zlecenie w warunkach analogicznych do zatrudnienia, nie ponosząc ryzyka gospodarczego i nie działając we własnym imieniu, a wykonywana przez nią praca ma charakter ciągły i podporządkowany.
Wówczas urząd skarbowy lub ZUS może zakwalifikować taką działalność jako próbę obejścia przepisów, a tym samym zobowiązać do wypłaty wynagrodzenia według stawki minimalnej. Dlatego samozatrudnieni powinni dokładnie analizować charakter relacji z klientem, a także kształtować umowy w taki sposób, aby uniknąć wątpliwości interpretacyjnych.
Jak kontrolowana jest wypłata minimalnej stawki godzinowej?
Nadzór nad przestrzeganiem przepisów w zakresie minimalnej stawki godzinowej sprawuje Państwowa Inspekcja Pracy (PIP). Inspektorzy mają prawo do kontroli dokumentacji kadrowo-płacowej firm i mogą nałożyć kary na przedsiębiorców, którzy nie wypłacają wynagrodzeń zgodnych z obowiązującą stawką minimalną.
W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, PIP może nałożyć na pracodawcę grzywnę w wysokości od 1 000 do 30 000 zł. Warto zaznaczyć, że kontrole mogą być przeprowadzane zarówno z urzędu, jak i na wniosek pracownika lub zleceniobiorcy.
Minimalna stawka godzinowa a płaca minimalna – czym się różnią?
Choć pojęcia „płaca minimalna” i „minimalna stawka godzinowa” są często używane zamiennie, w rzeczywistości oznaczają dwa różne mechanizmy regulujące wynagrodzenia w Polsce.
Płaca minimalna dotyczy osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę i w 2024 roku wynosi:
- od 1 stycznia – 4 242 zł brutto,
- od 1 lipca – 4 300 zł brutto.
Minimalna stawka godzinowa odnosi się natomiast do godzinowego wynagrodzenia osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych i w II półroczu 2024 wynosi – jak wspomniano – 28,10 zł brutto.
Wybór między umową o pracę a umowami cywilnoprawnymi wiąże się z różnymi konsekwencjami nie tylko pod względem wysokości wynagrodzeń, ale również ubezpieczeń, urlopów, czy prawa do zasiłków.
Prognozy na 2025 – czy minimalna stawka znowu wzrośnie?
Choć obecnie nie ma jeszcze oficjalnych danych na temat minimalnej stawki godzinowej w 2025 roku, większość analiz wskazuje, że można się spodziewać dalszego wzrostu. Rząd zobowiązany jest do ogłoszenia wysokości stawki najpóźniej do 15 września, co oznacza, że ostateczne decyzje poznamy pod koniec lata 2024.
Eksperci przewidują, że jeśli inflacja nie ustąpi, a presja kosztów życia utrzyma się na wysokim poziomie, stawka minimalna może przekroczyć nawet 30 zł brutto za godzinę. Jest to ważna informacja zarówno dla pracowników planujących budżet, jak i dla przedsiębiorców, którzy muszą uwzględniać koszty pracy w swoich kalkulacjach.
Żaneta Wieczorek – redaktorka portalu CK-Mag.pl, specjalizująca się w tematyce lifestyle, relacji i współczesnych trendów. W tekstach łączy kobiecą intuicję z dziennikarską dociekliwością, zawsze szukając tego, co naprawdę ważne, choć często ukryte między wierszami codzienności. Pisze lekko, ale z treścią – o tym, co porusza, bawi, inspiruje i zmusza do refleksji. Zafascynowana ludźmi i ich historiami, nie boi się tematów trudnych ani tych z przymrużeniem oka.
